❓آیا درست است که رسول خدا زنان را از زندگی در طبقات بالای خانه‌ها و یادگیریِ نویسندگی نهی کرده؟
ــــــــــــــــــ
📝 پاسخ:
🗣 متن حدیث: "قال رسول اللّه لاتُنزِلوا النّساءَ الغُرَفَ و لا تُعَلِّموهُنَّ الکِتابةَ و عَلِّموهنَّ المِغزَلَ و سورةَ النّور".
☝️ترجمه: زنان را در بالاخانه‌ها ننشانید و نوشتن به ایشان نیاموزید بلکه ریسندگى و سوره‌ی نور را به آنان بیاموزید.
📣 حدیثِ مزبور در کتاب وسائل الشیعه/ج20/ص177 به نقل از امام صادق و رسول خدا. این حدیث را علی بن ابراهیم از ابراهیم بن هاشم از حسین بن یزید نوفلی از اسماعیل ابن ابی زیاد سکونی نقل می‌کند. از جهت رجالی، روایت مزبور قابل اعتماد است.
⚠️ یکی از آسیب‌های فهمِ احادیث و حتی قرآن، بی‌توجهی به بسترِ صدورِ حدیث یا فضای نزولِ آیات است. روایت مدنظر شما در نگاهِ اول، دو ممنوعیتِ مطلق دارد:
1️⃣ نشاندن زنان در اتاق‌های طبقه بالای خانه‌ها
2️⃣ آموزش نگارش به زنان
🏠 در زمان رسول خدا غالبا طبقه دومِ خانه‌ها بدونِ حصار بود. اگر زنان آن‌جا ساکن می‌شدند، در معرض چشم‌چرانی قرار می‌گرفتند. پس ممنوعیتِ مزبور به این خاطر بود که از زیبائیِ زنان سوء استفاده نشود.
🎓 ممنوعیت آموزش نگارش نیز از این باب بود که در آن زمان برای نامحرمان نامه نگاری می‌کردند و مردان نیز با سوء استفاده از این نامه، دختران را به دردسر می‌انداختند. پدرِ مادر بزرگم از علما بودند و ظاهرا به پیروی از همین حدیث به دخترانشان فقط خواندن را یاد داده بودند نه کتابت.
✍️ بنابراین یاد ندادن نگارش منافاتی با علم آموزی و سواد ندارد کما اینکه انتهای روایت می‌فرماید به آنان "سوره نور" را بیاموزید؛ در آن زمان، نوشتن و خواندن تفکیک می‌شد. اما امروز با توجه به تغییر شرایط و پیوند دانش و نگارش نه تنها یاد دادن کتابت به زنان دارای کراهت نیست که مُستند به روایاتِ فضیلت علم آموزی، مستحب است.
➕ بعلاوه اینکه اساسا منع از آموزش نگارش، به "شُغلِ کتابت" بر میگردد و نه به هر نوع نوشتنی. گویا روایتِ مزبور در صدد تقسیم مسئولیت است و می‌خواهد بگوید ریسندگی با روحیاتِ زنانه سازگار است بر خلاف شُغل کتابت که احیانا نیاز به تعامل با مردان نامحرم دارد. به عبارت دیگر اگر زنان می‌خواهند کسب درآمدی هم داشته باشند، بهتر است شغلی متناسب با روحیاتشان انتخاب کنند.
